زمان مطالعه: ۵ دقیقه
گفت‌وگوی اصغر فرهادی با لس‌آنجلس تایمز: من فقط یک فیلمسازم؛ از افراد قهرمان می‌سازیم تا از مسئولیت‌های خود فرار کنیم
با اکران «قهرمان» (A Hero) در آمریکای شمالی، مصاحبه‌های «اصغر فرهادی» نویسنده و کارگردان این فیلم با نشریات غربی در حال منتشر شدن است. این فیلمساز برنده اسکار به‌تازگی با «لس‌آنجلس تایمز» به گفت‌وگو نشسته و از مضامین و انگیزه‌های پیچیده شخصیت‌های فیلم جدیدش گفته است.
داستان فیلم در مورد شخصیتی به نام رحیم با بازی «امیر جدیدی» است که موقتاً از زندان آزاد شده و در همین حین یک کیف پر از سکه‌های طلا پیدا می‌کند. رحیم که می‌تواند با این سکه‌ها خود را از بدهی رها کند، تصمیم می‌گیرد طلا را به صاحبش برگرداند.
فرهادی می‌گوید آنچه «قهرمان» را از دیگر فیلم‌هایش متمایز می‌کند این است که داستان به جای تفحص در شکاف‌های اعضای یک خانواده، کل یک جامعه را مسئول رویدادها می‌داند: «وقتی یک نفر عمل خیری انجام می‌دهد، طبیعی است که مردم بخواهند از او تجلیل کنند. اما اگر این اتفاق دائماً تکرار شود، معنای دیگری در خود پنهان دارد: گاهی از فرد قهرمان می‌سازیم تا از مسئولیت‌های شخصی و اجتماعی خود فرار کنیم.»
فرهادی می‌تواند ریشه‌های سینمای رئالیستی و اجتماعی خود را تا زمانی پی بگیرد که برای اولین بار نمایش «زندگی گالیله» اثر «برتولت برشت» نویسنده آلمانی را دیده است. او در مورد شباهت این داستان با گزارش‌هایی که در روزنامه‌ها و تلویزیون در مورد شهرت کوتاه-مدت افرادی که کار خیری انجام می‌دهند می‌گوید: «همه ما انسانیم، و از اشتباه کردن تجارب زیادی کسب می‌کنیم. زندگی طاقت‌فرسایی خواهد بود اگر در تمام طول عمرتان از شما انتظار داشته باشند خطایی مرتکب نشوید و بی‌نقص باشید. و تشخیص اینکه چه چیزی درست است و چه چیزی غلط، چه چیزی خطاست و چه چیزی نه، به این سادگی نیست. گاهی کاری که فکر می‌کنید درست است انجام می‌دهید، اما دیگران آن را منفی می‌پندارند. گاهی نیت شما انجام کار درست است، اما نتیجه غلط از آب در می‌آید.»
فرهادی در بخشی از این مصاحبه برای توصیف برداشت‌های متفاوت شخصیت‌ها از تجارب «قهرمان» قصه، حکایت «فیل در تاریکی» مولانا را یادآوری می‌کند. «لس‌آنجلس تایمز» می‌نویسد فرهادی نام انگلیسی «رومی» برای این شاعر ایرانی را نمی‌پسندد. فیلمساز با این حکایت ثابت می‌کند که چگونه یک رویداد می‌تواند واکنش‌های گوناگونی به دنبال داشته باشد.
فرهادی می‌گوید: «در ابتدای فیلم، رحیم شخصیتی به نظر می‌رسد که نمی‌تواند تصمیم‌گیری کند و اطرافیانش برای او تصمیم می‌گیرند. اما در پایان، او تصمیم مقتدرانه‌ای می‌گیرد، و این‌گونه است که برای پسر خودش به قهرمان تبدیل می‌شود.»
دیگر شخصیت تأثیرگذار داستان فیلم «نازنین» با بازی «سارینا فرهادی» است که یک دهه قبل در فیلم «جدایی» (A Separation) نقش‌آفرینی کرده بود. فرهادی می‌گوید دخترش در حین نگارش فیلمنامه ایده‌هایی مطرح کرده است: «به‌واسطه او، می‌توانم بیشتر در مورد نسل جوان بدانم، نسل او.»
فرهادی در ادامه می‌گوید از انتخاب مسیر فیلمسازی خود پس از کسب اسکار با «جدایی» و سپس «فروشنده» (The Salesman) راضی است: «ده سال قبل، در همین مقطع از سال، در همین هتل [در لس‌آنجلس] به سر می‌بردم، و هرگز فکر نمی‌کردم که مسیر فیلمسازی‌ام به این شکل پیش برود. اما فکر می‌کنم اگر این اتفاقات برای من روی نداده بود، همین مسیر را ادامه می‌دادم. مسئله مهم این است که این رویدادها باعث شد افراد بیشتری فیلم‌هایم را ببینند. این موهبتی بزرگ در زندگی من است.»
فرهادی همچون مصاحبه‌های قبلی احتمال تولید فیلمی در ایالات متحده را رد نمی‌کند: «از حالا به بعد را نمی‌دانم، اما تا این مقطع، سعی کرده‌ام فیلم‌هایم را در کشور خودم بسازم. گاهی فیلمی در جایی دیگر می‌سازم، اما همیشه در ذهنم به این فکر می‌کنم که به ایران بازخواهم گشت. جایی است که به دنیا آمده‌ام و بزرگ شده‌ام. جایی است که بهتر می‌شناسمش. وقتی داستانی در مورد ایران بازگو می‌کنم، احساسات بیشتری در آن دخیل است.»
فرهادی وارد جزئیات حواشی «قهرمان» و پست اینستاگرام جنجالی‌اش نمی‌شود و می‌گوید افرادی که خارج از ایران زندگی می‌کنند احتمالاً پیچیدگی‌های سیاسی و آنچه سبب انتشار آن نامه سرگشاده شد را درک نمی‌کنند. با این حال اضافه می‌کند که پس از بازگشت به ایران با دومین اسکار خود، در فرودگاه به این پرسش پاسخ داده که آیا خودش را نماینده کشورش به عنوان یک الگو می‌داند یا نه: «به آن‌ها گفتم من فقط یک فیلمسازم، و همچنان همین را می‌گویم. نمی‌خواهم سعی کنم فروتن باشم. واقعاً فکر می‌کنم که فقط یک فیلمساز هستم. اگر موقعیتی را قبول کنم که دیگران می‌خواهند من را در آن قرار دهند، زندگی من بسیار سخت خواهد شد. اگر از شما تصویر یک قهرمان ارائه کنند، امکان خطر کردن در فیلمسازی را از شما می‌گیرند. همیشه باید فیلمی بسازید که با آن تصویر سازگار باشد.»
«قهرمان» در سینماهای آمریکا اکران شده و ۲۱ ژانویه در اختیار مشترکین آمازون پرایم ویدیو قرار می‌گیرد.
دیدگاه‌ها
مهمان
برای ارسال دیدگاه باید وارد شوید