داستان سینمایی «توده» (دانلود فیلم Mass با لینک مستقیم) اولین فیلم فران کرانز حول محور چهار مادر و پدر داغدار می‌چرخد که دو نفر از آن‌ها والدین یک قربانی در تیراندازی جمعی در مدرسه هستند و دو نفر دیگر، والدین شخص تیرانداز. خانواده‌‌هایی که سال‌ها پس از این حادثه‌ی تلخ، با هم ملاقات می‌کنند تا درباره‌ی فرزندانشان بحث کنند، یکی که جان گرفته و دیگری که جانش را از دست داده است. موضوعی که انتخاب آن توسط فران کرانز، بی‌شک انتخابی هیجان‌انگیز و هوشمندانه است. اخبار سینمای جهان را از ۳۰نما دنبال کنید.

گفت‌وگو پس از خاکسپاری چندساله این فیلم که برای اولین‌بار در ساندنس اکران شد و نظر منتقدین را جلب کرد، متکی به چهار بازیگر با استعداد است: جی (جیسون ایساک) گیل (مارتا پلیمپتون) لیندا (آن داود) و ریچارد (رید برنی) که در اتاق جلسه در یک کلیسا گرد هم آمده‌اند تا در باب حادثه‌ای که سال‌ها پیش رخ داده و پسر گیل و جی که یکی از چندین قربانی تیراندازی در مدرسه بود که توسط پسر لیندا و ریچارد کشته شد، صحبت کنند. گفت‌وگویی که پس از محاکمه، اظهارات عمومی، رفت و آمد وکلا و... شکل گرفته و در واقع گیل و جی می‌خواهند پاسخ‌هایی در مورد چرایی این اتفاق تلخ، دریافت کنند. بدون این‌که گفت‌‌وگو به بازجویی یا کینه‌‌توزی بدل شود.

کرانز صحنه‌ی خود را به خوبی تنظیم می‌کند و هنگامی که چهار شخصیت اصلی دور هم می‌نشینند، یک ناهنجاری محسوس و تنشی افزاینده، میانشان به وجود می‌آید، سوالات ناراحت کننده‌ای مطرح می‌شود و احساسات ناخوشایند و دلهره‌آور، صحنه را فرا می‌گیرند. و اینگونه این فیلمساز با اولین ساخته‌ی خود، با خلق موقعیتی کلاستروفوبیک و محدود به اتاق، یک ر‌‌ویارویی بی‌درنگ بین افرادی که از نظر احساسی در هم شکسته‌اند ایجاد می‌کند تا طغیان درونی شخصیت ‌هایش را نشان بدهد و البته ناگفته نماند که اتاق و فضای سنگین هم در این‌جا بدل به یک شخصیت می‌شود که در پیشبرد داستان موثر است.

این نکته حائز اهمیت است که کوین سیتون طراح صدا و همچنین میکسر صدا گرگ پیکارد شایسته‌‌ی تقدیر ویژه هستند، چرا که به ظرافت در میان اصوات حرکت کرده و فضای مدنظر کارگردان و انتقال این جو را به مخاطب، ساخته‌اند. آن‌ها پژواک و جهش اتاق جلسه‌ی کلیسا را به درستی دریافت می‌کنند و صدا، نقش کلیدی در برجسته کردن تنش‌ها و ناخوشی‌ها و سنگینی فضا و آدم‌های درون این موقعیت دارد.

«توده» اما به لحاظ ساختاری شبیه به فضای تئاتری و چند صحنه‌ای است با شخصیت‌هایی که توافق می‌کنند دور یک میز به گفت‌‌وگو بنشینند و سکون حاصل از رویداد مدنظر را بشکنند، کشمکش ایجاد کنند، با موانع رو در رو شوند و در نهایت به خانه‌ی اول بازگردند. این ساختار تئاتری، حتی در توجه ظریفی که یک مددکار اجتماعی (میشل ان. کارتر) و داوطلبین کلیسا به تنظیم اتاق دارند، مشخص است، اکت‌هایی که به اهمیت هدف جلسه اشاره دارد. صندلی‌هایی که به صورت جفتی رو به روی میز چیده شده‌اند، جعبه کلینکس، نورپردازی و حتی آثار هنری روی دیوارها. و البته کرانز در یک حرکت هوشمندانه، تا زمانی که به خوبی با فضای اثر خو نگرفته‌ایم، موضوع جلسه را فاش نمی‌کند و با این تکنیک کوچک، ما را درستی به گرداب عاطفی که در راه است می‌کشاند. ناگفته نماند که زیبایی این افشاگری آهسته و پیوسته نشات گرفته از ارگانیک بودن فیلمنامه‌ی هوشمندانه و پیچیده‌ی کرانز است؛ متنی که به نظر می‌رسد یک فیلمنامه‌نویس کهنه‌کار آن را نوشته است نه یک فیلمساز اولی.

گفت‌وگو پس از خاکسپاری چندساله

کرانز به درستی دو خانواده را به تصویر می‌آورد که هر دو یک تراژدی شدید را تجربه کرده‌اند؛ آن‌ها هر دو آن‌جا هستند تا جواب بگیرند، شفا بدهند و در نهایت ببخشند. و متأسفانه، برای اینکه این اتفاق بیفتد، آن‌ها باید درد آن روز سرنوشت‌ساز را دوباره تجربه کنند. کرانز هوشمندانه هر دو طرف تراژدی را با تمرکزی دقیق و دیالوگ‌های هوشمندانه نشان می‌دهد و مخاطب را در جایگاه قضاوت و هیئت منصفه قرار می‌دهد و از او می‌خواهد تا موضوع بحث میان دو خانواده را تجزیه و تحلیل کند، دو خانواده که جزئیات وحشتناک و دلخراش رویداد را دوباره زنده می‌کنند. کرانز به وضوح در راستای آن‌چه که مدنظرش هست، تمام سؤالات مربوطه را بررسی می‌کند و در این مسیر مسئله‌ی مهمی را طرح می‌کند؛ این که چگونه همه‌ی ما می‌توانیم یاد بگیریم به جای این‌که فقط صحبت کنیم و شتابزده عمل کنیم، بیشتر به حرف‌ها گوش کنیم و معنای گفت‌‌‌و‌گو را عمیقا درک کنیم.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که کرانز با اولین ساخته‌اش، روی مسئله‌ی مهمی در ایالات متحده دست گذشته است؛ کشوری که هنوز مسائل مربوط به اسلحه، کشتار، غم و اندوه حاصل از مرگ و میرهای این‌چنین غم‌انگیز و غیرقابل باور را برای بسیاری از شهروندانش که هر ساله رخ می‌دهد، حل نکرده است. اما او نکته‌ی مهمی را هم در دنیای امروز که پر از تفرقه و خصومت است و تمام تنش‌ها به واسطه چرخه‌ی اخبار ۲۴ ساعته که محتوای آن را از تفاوت‌ها و دیدگاه‌های مخالف ما استخراج می‌کند، یادآور می‌شود و آن‌هم این است که همه‌ی ما می‌توانیم با قدردانی و پذیرش ارتباطاتی که به ما امکان می‌دهد یک‌دیگر را به درستی درک کنیم، بهتر و دقیق‌تر به جامعه و مردم خدمت کنیم. این پیام محوری در سرتاسر فیلم فران کرانز مشهود است.

در نهایت می‌توان گفت «توده» نه تنها یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سال است، بلکه یکی از بهترین‌هاست. این یکی از معدود فیلم‌ها با موضوعی بزرگ است که به همان اندازه که پرسش مطرح می‌کند، به همان‌اندازه هم پاسخ می‌دهد و یکی از بزرگ‌ترین پاسخ‌هایی که در این فیلم دریافت می‌کنیم این است که یادگیری درک‌کردن و گوش دادن به دیگری می‌تواند زندگی را زیباتر کند.

یاسمن اسمعیل‌زادگان

مهمان

برای ارسال دیدگاه باید وارد شوید