من هرگز فیلمی از افراد ناشناس و مشکوک و مجهول‌الهویه نمی‌بینم امّا اتّفاقی به نوشته شما برخوردم و «زیر سایه» را دیدم. اگر نه بایسته، آیا شایسته نیست وقتی فیلمی را به جمعی پیشنهاد می‌کنید خودتان بتوانید از فیلم بودنش بگویید و از آن دفاع کنید؟ بسیار مشتاقم اساسی که پیشنهادتان بر آن استوار بوده را بر من و ما بنمایانید تا بتوانم به خودم بقبولانم کسی دانسته و آگاهانه چنین لقمه میان‌تهیِ مانده و ماسیده‌ای را به من خورانده است، حالا دلیلش هرچه باشد باشد. امّا اگر پیشنهاد مورد نظر آگاهانه نبوده و صِرف پر کردنِ عریضه بر سبیل و سیاق سیاه‌مشق‌های شبانه محرّک نگارنده محترم بوده، در این بین نه‌تنها در حدود دو ساعت از وقت من و ما نیست شده بلکه پس از سال‌ها به دام پیشنهادی افتادم و زباله برّاق را جای اثر هنری مشعشع اشتباه گرفتم. حالا اگر ماجرا به پس‌مزه بد چنین محصولی ختم می‌شد حاجتی به گفتن نبود، امّا گاه کار به مسمومیت و عواقب ناشی از ورود فساد به چرخه زیستی فرد مطرح است. از شما چه پنهان، و شاید بهتر است بگویم گلاب به روی شما، «زیر سایه» مسهلی بس کاری است. این جناب «مسهل‌ساز» هم از طایفه حاضری‌خواران کمک‌هزینه‌بگیر عرصه‌های گونه‌گون هنر و دانشگاه است. دریغا که آنقدر بد است همه اجزا و جوارح این اثر که کلام از بیانش عاجز است. خدا را صدهزار مرتبه شکر که برای هر چیز حالا فرمولی موجود است. شما اگر یک کتاب‌دستی Handbook مطالعات ایران و مسائل زنان و دیگر مسائل مرتبط را بگشایید خیلی تمیز و طبقه‌بندی‌شده تمامی درونمایه‌ها و برون‌مایه‌های میان‌مایه و تُنُک‌مایه این فیلم را می‌توانید بیابید، اثری که به مدد مایه چند کشور عربیِ اگرنه مرض‌دار که بیسواد و هنرنشناس تولید شده. و علّت مطرح شدنش برای اسکار و دیگر شوهای هنری همین مسائل مطروحه در اثر بوده، گویی کسی بخواهد برای نوشتن انشایی مضحک دست به فیلمسازی ببرد. لابد شما که پیگیر اطّلاعات و اخبار سینما هستید می‌دانید B Movie چیست. حالا شما یک F Movie تمام‌عیار را فیلمی خوب خوانده‌اید، امّا الحق که Failure و رفوزگی و مردودی از سر و ریخت این چیزِ متحرّک مصنوعی می‌ریزد و نام فیلم را بی‌حرمت می‌کند. بقول شبلی «من وقتم» پس شما دو ساعت از من را به باد داده‌اید با یک نام بردنِ بی‌جهت و الله‌بختکی از یک سازه ناساز به‌ نام «زیر سایه».

تنها یک مورد را گوشزد می‌کنم تا به عمق نبوغ کارگردان پی ببرید. در فارسی «زیر سایه» از خنکی درخت و پناه بردن به جایی خوش‌هوا و به‌دور از تابش خورشید اشاره دارد و هر فارسی‌زبان بافهمی این را می‌داند. امّا این آقای کارگردان به گمان خودش خیلی فارسی درستی را به‌جای عنوان انگلیسی یعنی Under the Shadow آورده، غافل از اینکه این حسّ تعلیق و شومی را که در زبان انگلیسی با این عبارت منتقل می‌شود را در فارسی نمی‌شود گفت «زیر سایه»! این آقای خوش‌قریحه حتّی نمی‌داند که اگر می‌گفت «در سایه» شاید قدری به مقصودش نزدیک‌تر می‌شد. از میان خیل اغلاط از خیر بازگویی ایرادهای بیانی و ندانم‌کاری‌های دیالوگ‌نویسی هم می‌گذرم چون انتظار درست‌نیسی و درست‌سازی از کسی که حتّی عنوان فیلمش خالی از اشکال نیست بی‌مورد است. به همین چهار کلمه سربسته درباره این اثر اکتفا می‌کنم.