علت چندپارگی پاسخ من به شما، درازی متن و عدم امکان ارسال یک‌جای آن بوده است. امیدوارم انسجام متن در خوانش آن نادیده انگاشته نشود.

سینمای حقیقی سینمای رخداد است و سینمای جعلی سینمای شوک. در این یکی ما از رسیدن به شهود در جهان فیلم غوطه‌ور می‌شویم و در آن یکی از مواجهه با امرِ آنی میخکوب. هر انسانی می‌داند که در چیزی که ماهیتش سطح است غوطه خوردن ممکن نیست. و برعکس انگاشت شما از تاریخ، بازسازی و بازنمایی یک دوره تاریخی معیّن در تصویر سینمایی را نمی‌توان "برجسته‌سازی تاریخ" نامید. حتما می‌دانید که میان حادثه و رخداد تفاوتی اساسی است. سینمای تارانتینو عبارت "حادثه برای حادثه" را بر وزن "هنر برای هنر" تداعی‌گر است. سینمای تارانتینو برخلاف ظاهر پویا و پرتپش آن سینمایی انفعالی است. او سینمای انتقام را با چاشنی قدوم تاریخی به بیننده می‌خوراند. فرم سینمای تارانتینو دقیقا پست‌مدرن است با خصائل ویژه آن، یعنی مسطّح و درون‌نما و گذرا (به آرای فردریک جیمسن رجوع کنید). تارانتینو بر نفرت عمومی موج‌سواری می‌کند و قوّه تفکّر بیننده را برای دو ساعت و چهل و یک دقیقه به خواب خرگوشی گسیل می‌دارد. اساس سینمای او متصل شدن به نازل‌ترین نقاط ذهن مخاطب است، یعنی ارضای حس انتقام و خشم حاصل از انفعال، و عقده‌گشایی. آن "کاکاسیاه" سردسته در "قصّه عامیانه" مورد نوازش قرار می‌گیرد؛ هیتلر سلّاخی می‌شود؛ اعضای خانواده منسن دریده می‌شوند و شارون تیت جان سالم به در می‌برد. این دقیقا همان ادراک توده‌ای و جمعی است که شما آن را ستایش می‌کنید، یعنی عدم درک دقیق، و قشری بودن احساس حقیر انتقام و سواری گرفتن از آرزو‌های محال. این "بامزه‌بازی" هیچ ارتباطی با درگیر شدن با تاریخ و برجسته‌سازی جامعه ندارد چون این پوسته که تارانتینو به ما ارزانی داشته تنها "قشنگ" است و صدالبته توخالی. اما در پایان، من شما را به کتاب کوچک اما پرمغز یوسف اسحاق‌پور ارجاع می‌دهم که در آن تفاوت میان سینمای حقیقی و صنعت سرگرمی را یادآور می‌شود. "س‍ی‍ن‍م‍ا: گ‍زارشی‌ ب‍رای‌ درک‌؛ ج‍س‍ت‍اری‌ ب‍رای‌ ت‍ف‍ک‍ر" برگردان باقر پرهام از متن فرانسه سپاس

و اما شما من را به کتابی ارجاع داده‌اید که شاید بی‌ربط‌ترین کتاب بنیامین به این بحث باشد. نمی‌دانم منظور شما متن فارسی بسیار ناقص و ناپخته آن است یا متن اصلی یا دست‌کم ترجمه انگلیسی آن. هرچه باشد آن‌چه شما از آن می‌گویید نه در این کتابِ برساخته‌شده از پاره‌های فکری بنیامین، که در مقاله‌های دیگر وی به تفصیل بحث شده‌اند: "تاریخ مختصر عکاسی"؛ "رسالت مترجم"؛ "قصّه‌گو"؛ "کار هنر/اثر هنری در عصر بازتولید مکانیکی" تعریف بنیامین از مفهوم "هاله قُدسی" aura در مقاله "تاریخ مختصر عکاسی" به ترجمه این‌جانب چنین است؛ " یک درهم‌بافتگیِ غریبِ فضا و زمان: تجلّی یا تظاهرِ اصیلِ فاصله، بدون اهمیت داشتن نزدیکی یا دوری آن [اصالت یا هاله قدسی]". درواقع حضور فیزیکی و فضا-زمان‌مند اثر هنری مدّ نظر بنیامین بوده است و این نیز از ماتریالیسم تاریخی نشأت می‌گیرد. مقصود او از طرح این عبارت آن است که چیستی اصالت همیشه در پشت افق ادراک ما واقع شده و جز نوری برجهیده از آن به چشم ذهن نمی‌رسد. پس مفاهیم زیباشناختی یا فلسفه هنر که به چیستی اثر هنری می‌پردازند اگرچه جدّی، در نقد یک فیلم از یک کارگردان چندان محلی از اعراب ندارند. و باید افزود گفت که هیچ اثری با وصله زدن‌های فلسفی و مفهوم‌پردازی‌های خارج از بطن متن، از مرتبه کالای فرهنگی به اثر هنری ارتقاء نمی‌یابد.

فرموده اید که "بنیامین، سینما را هنر همگانی می داند."، گویی کسی بر این حقیقت واقف نبوده است و بنیامین اوّلین کاشف این سرزمین بکر بوده. اگر تسلطّی بر زبانی غیر از فارسی دارید توصیه می‌کنم به مقالات نوشته شده در فرانسه سال‌های زایش سینما رجوع فرمایید و ببینید که خیل عظیم ناظران و دست‌اندرکاران این پدیده از همان آغاز بر همگانی بودن آن اتفاق نظر دارند. فرموده‌اید که "کارکرد شکل های هنری جز این نیست که محتوای تاریخی را به حقیقت فلسفی تبدیل کند و این در واقع نقادی تفسیری است. هدف نقد هم جز این نیست که ببینیم چطور محتوای تاریخی اثر هنری به محتوای تاریخی مفهوم جاودانگی می دهد." سوای سربسته و عقیم بودن مفاهیم مطرح‌شده، این عبارت دقیقا مصداق همان خیابان یک‌طرف است که راه گردشی بر خواننده نمی‌گشاید و تنها او را به سویه‌های ازپیش‌ساخته سوق می‌دهد، آن هم سویه‌هایی محدود به واژه‌پردازی. اگر هم این خوانش شما از متن خود بنیامین است باید بدانید، و شاید می‌دانید، که سنّت فکری هر ناقد بر چیستی نقد وی تفوّق دارد. بنیامین ماتریالیسم تاریخی را عرصه نقد خویش می‌سازد، امّا در دفاع شما تمامی سنّت‌های فکری دیگر به نفع یک متفکر نادیده انگاشته می‌شوند. براستی چه باشکوه است این یقین! هنر جز این نیست و نقد جز آن! این عبارت‌پردازی تنها از خامی حکایت دارد. این‌که در چند جمله تعریف نهایی چیستی هنر و نقد را ارائه فرموده‌اید خود معجزتی است، اما این‌‌که تمامی افراد باید از منظر تجربه جمعی و فرهنگ توده یک اثر را ببینند از پست‌مدرن‌انگاری شما به دور است.

تنها به ذکر چند مورد از اظهارات شما بسنده می‌کنم تا مسئله روشن شود. "میل تارانتینو ‌‌‌برای‌‌ گفتن ‌داستان‌های ‌عامه‌پسند ‌‌‌با‌‌‌ ارجاعات ‌فراوان ‌تاریخی،‌‌ جغرافیایی ‌و ‌‌‌‌‌‌‌‌فرهنگی ‌در‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ساختار ‌‌‌‌‌غیرخطی ‌‌و پست‌مدرن ‌قابل ‌ستایش ‌‌است." این‌که تنها به علّت پرداختن به چنین زمینه‌هایی و اتخاذ روایت غیرخطی و پست‌مدرن اثری قابل ستایش یا مردود است از درک و توان فکری من خارج است. شاید قدری توضیح یاری‌رسان باشد. اشاره شما به امانوئل کانت اشاره‌ای سربسته و خارج از دایره خوانده‌های من است. لطفا منبع فرمایشات کانت در باب از میان رفتن تقدّس هنر را ذکر کنید. و باید دانست که میان "تقدّس و والایی هنر" و "اصالت اثر هنری" که مدّ نظر والتر بنیامین بوده تفاوتی ماهوی است. فرموده‌اید که "هاله ی تقدس و والایی اثر هنری که کانت مطرح می کند در این دوره شکسته می شود. اما اگر از منظر بنیامین بخواهیم جلو برویم، باید گفت به تبع این زدایش، ادراک مخاطب عام ارتقاء پیدا می کند و سرآمدگرایی در هنر از میان برداشته می‌شود و هنر همگانی می شود." این‌که اثر هنری از عرصه خصوصی اشراف و فرادستان خارج می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد آیا متضمّن بالا رفتن ادراک مخاطب است؟ صدالبته در این‌که مواجهه با آثار هنریِ بیشتر به شکل‌گیری تجربه و ذائقه فرد یاری‌رسان است شکی نیست، اما آیا به مدد رسانه‌های جمعی و سرریز کردن کالاهای فرهنگی می‌توان ذائقه عموم را پخته‌تر از سال‌های گذشته انگاشت؟ به گمان من بهیچ وجه چنین نیست و آثار تولیدشده در دهه‌های اخیر خود شاهدی بر افول ارزش هنری هستند. همه‌گیری شبه‌هنرها و تنزّل هنر اصیل به کالای فرهنگی نه تنها مایه مسرّت نیست که زنگ خطرِ هیچ انگاشته شدن ارزش اثر هنری را سال‌هاست به صدا درآورده است.