اورسن ولز
جرج اورسن ولز کارگردان، فیلمنامهنویس، هنرپیشه و تهیهکنندهٔ فیلم، تئاتر، رادیو و تلویزیون بود. او با اجرای رادیویی به نام جنگ دنیاها در سال 1938 به دلیل اینکه عدهای از شنوندگان به تصور اینکه با یک خبر واقعی از حملهٔ بیگانگان فضایی از مریخ مواجه شدهاند، به شهرت رسید. همشهری کین(1941) یکی از مهمترین فیلم های او به انتخاب بنیاد فیلم آمریکا بهترین فیلم تاریخ سینمای آمریکا میباشد. محاکمه (۱۹۶۲) و ناقوسهای نیمهشب(1965) نیز از بهترین فیلمهایش بودند. اگرچه ولز توسط استودیوهای بزرگ به حاشیه رانده میشد، اما او درواقع یک بازیگر پولساز بود. در سال ۱۹۷۵ او سومین نفری بود که پس از جان فورد و جیمز کاگنی، جایزهٔ یک عمر فعالیت را از بنیاد فیلم آمریکا دریافت میکرد. او در سال ۲۰۰۲ در نظرسنجی مؤسسه فیلم بریتانیا که در مورد ده کارگردان برتر سینما انجام شده بود عنوان بهترین کارگردان تمام تاریخ را کسب کرد. ولز یکی از تنها شش بازیگری است که برای اولین حضور خود بر روی پرده نقرهای نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول شدهاست.همچنین از سوی انترتینمنت ویکلی به عنوان دومین کارگردانبرتر تاریخ سینما انتخاب شد.
ولز در تاریخ ۶ مه ۱۹۱۵ در کنوشا در ایالت ویسکانسین متولد شد. پدرش تولیدکنندهٔ چراغ خودرو و مادرش یک پیانیست کنسرت بود. پس از طلاق والدینش در سال 1919 به شیکاگو نقل مکان کردند. پدرش بیکار و الکی شد و مادرش به علت بیماری یرقان فوت کرد. مدتی بعد پدرش را در سن 15 سالگی از دست داد. او در مدرسهٔ پسرانهٔ تاد در ووداستاک ایالت ایلینوی درس خواند. شروع فعالیت هنری او در سال 1936 و در رادیو بود. سپس سرپرستی پروژهٔ تئاتر نگرو در نیویورک را بر عهده گرفت. در سال 1938، و یک روز قبل از هالوین اجرایی از نمایشنامه هاوارد کاچ بر اساس رمان جنگ دنیاها نوشته هربرت جرج ولز در رادیو داشت. اجرای طبیعی و منحصر به فرد او باعث شد بسیاری از مردم این خبر را واقعی پندارند. وی در 25 سالگی، به استخدام جورج شافر مدیر کمپانی فیلمسازی ار. کی. او در آمد و اعتماد شافر به وی و پیشنهاد بزرگ او یعنی کنترل کامل هنرمندان باعث خلق فیلم همشهری کین(1941) گردید که ازآن پس به عنوان یکی از بهترین فیلمهای سینما از آن یاد میشود. این فیلم پر از ابتکارات تازه در تصویر برداری و صدا برداری بود. ولز در این فیلم به روش جدیدی از فیلمسازی با شناخت و استفاده و ترکیب فرمهای مختلفی از فیلمسازی دست زد. استفاده از چاپگر نوری برای حفظ فوکوس کل صفحه یکی از ابتکارات فیلم برداری این فیلم بود. از دیگر روشهای متفاوت استفادهشده در فیلم، نماهای از زاویه پایینهایی بودند که سقف را در پس زمینه نشان میدادند. اورسن ولز نیز خودش در این فیلم در نقش چارلز فاستر کین بازی کرد. این فیلم برای نه جایزه اسکار نامزد شده بود که چهار تا از آنها که به ولز ارتباط داشت عبارتند از: بهترین بازیگر، بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم. اما فیلم تنها برنده یک جایزه اسکار برای بهترین فیلمنامه شد. نقش چارلز فاستر کین به بازی او در فیلم همشهری کین از سوی مجله پرمیر به عنوان رتبه ۱۲ در میان ۱۰۰ شخصیت برتر سینما انتخاب شدهاست.
آمبرسونهای باشکوه(1942) فیلم بعدی اورسن ولز است که بر اساس رمانی به همین نام از بوث تارکینگتن ساخته شده است. تهیه کنندگی و نویسندگی این فیلم نیز برعهده ولز بود. از بازیگران آن نیز می توان به جوزف کاتن، دلورس کاستلو و اگنس مورهد اشاره کرد. پس از چند سال فاصله فیلمی جنایی به نام غریبه (۱۹۴۶) را با بازی خودش، لرتا یونگ، ادوارد جی. رابینسون کارگردانی کرد. فیلمنامه این فیلم که با اقتباس از داستانی از ویکتور تریواس نوشته شده بود نامزد دریافت جایزه اسکار گردید. بانویی از شانگهای(1948) دیگر فیلم به کارگردانی اورسن ولز است که در سبک فیلم نوآر و با بازی اورسن ولز و همسرش ریتا هیورث می باشد. این فیلم بر اساس رمانی به نام اگر پیش از برخاستن بمیرم از شروود کینگ ساخته شده است. اگرچه در زمان اکران این فیلم با نقدهای مثبت و منفی همراه شد اما با گذشت سال، بسیاری از منتقدین طراحی های صحنه این فیلم و فیلم برداری آن را ستودند. این فیلم در انستیوی فیلم بریتانیا به عنوان یکی از 10 فیلم برتر بزرگ کل تاریخ شناخته شده است.
مکبث (۱۹۴۸) فیلمی دیگر به کارگردانی اورسن ولز است که بر اساس نمایشنامه ای از ویلیام شکسپیر توسط خود ولز نوشته شد. از بازیگران آن نیز می توان به جانت نولان، دن اوهرلیهی و رادی مکداول به همراه ولز اشاره کرد. چهار سال بعد با اقتباس از نمایشنامهٔ شکسپیر فیلم اتلو (۱۹۵۲) را نوشت و کارگردانی کرد. خودش نیز در نقش اتلو در این فیلم بازی کرد. این فیلم در اروپا با تحسین بسیاری همراه شد و در جشنواره فیلم کن ۱۹۵۲ برندهٔ جایزهٔ نخل طلایی شد. چندین سال بعد در سال 1992، دوباره در سینماها اکران شد و در جشنواره فیلم کن ۱۹۹۲، خارج از رقابت نمایش داده شد و در آمریکا همراه با تحسین پخش گردید. آقای آرکادین(1955) که در بریتانیا به نام گزارش محرمانه(1955) اکران شد فیلمی بعدی ولز است که در ژانر جنایی، درام، فیلم نوآر و معمایی ساخته شد. داستان این فیلم درباره فردی میلیاردر است که هر کسی را که برای کشف گذشتهٔ خود استخدام می کند به قتل میرسد. مطابق فیلم های قبلی ولز خودش در نقش اصلی این فیلم ظاهر شد و رابرت آردن، پاتریشیا مدینا و پائولا موری از دیگر بازیگران آن بودند. از دیگر نکات این فیلم داشتن عدم قطعیت در فیلم و پیدا کردن احساس متفاوتی پس از هر بار دیدن آن است.
نشانی از شر(1958) یکی از آخرین فیلمهای دوره ژانر نوآر کلاسیک در دهه 50 به کارگردانی اورسون ولز می باشد که علاوه بر کارگردانی در فیلم نقش یک مأمور پلیس فاسد را هم بازی میکند. محاکمه (۱۹۶۲) فیلم دیگری از این کارگردانی بر اساس رمان مشهور محاکمه از فرانتس کافکا می باشد. فیلمنامهٔ این کار را نیز خود ولز نوشت و همچنین در نقش وکیل مدافع، آلبرت هستلر، بازی کرد. وی بلافاصله پس از ساختن این فیلم اظهار کرد که: محاکمه بهترین فیلمی است که ساختهام. از دیگر بازیگران فیلم می توان به آنتونی پرکینز، ژن مورو و رومی اشنایدر اشاره کرد. داستان این فیلم درباره مردی است که یک روز صبح ماموران قانون بی اطلاع وارد اتاقش میشوند و به او میگویند که دادگاهی شده است اما کسی از اتهام وی حرفی نمیزند.
فیلم درام ناقوسهای نیمهشب(1965) نیز که به گفته ولز یکی دیگر از بهترین فیلم هایش می باشد، با بازی خودش کارگردانی و ساخته شد. داستان فیلم در مورد یکی از شخصیتهای مکرر ویلیام شکسپیر به نام سر جان فالستاف و رابطهٔ پدر و پسری وی با شاهزاده هال است که باید میان وفاداری به فالستاف یا پدرش هنری چهارم انگلستان یکی را انتخاب کند. پس از این فیلم ولز فیلم قصه جاویدان(1968) را با بازی ژن مورو، اورسن ولز و فرناندو ری کارگردانی نمود. این فیلم بر اساس داستان کوتاهی از کارن بلیکسن نویسندهٔ دانمارکی ساخته شده است. قصه جاویدان با 60 دقیقه زمان، کوتاهترین فیلم بلندی است که ولز ساخته است. ت مثل تقلب(1975) فیلمی دیگر به کارگردانی، بازیگری و نویسندگی اورسن ولز است. او در همین سال کارگردانی فیلم طرف دیگر باد(1975) را نیز برعهده داشت که به دلایل مالی ناتمام ماند.
ولز به جز فیلم های خودش در فیلم های دیگری از قبیل نهنگ سفید(1956)، مردی در سایه(1957)، تابستان گرم طولانی(1958)، مردی برای تمام فصول(1966)، کازینو رویال(1967)، یک جای امن(1971)، جزیره گنج(1972) و پروانه (1981) حضور داشت.
ولز در تاریخ ۱۰ اکتبر ۱۹۸۵ دار فانی را وداع گفت.
فیلموگرافی
دیدگاهها
مهمان
برای ارسال دیدگاه باید وارد شوید